Sesli kitapların ilk ortaya çıkışı 1930 yılından itibaren başlamıştır.
O dönemden beri yıllar içerisinde teknolojinin gelişmesine paralel olarak
değişik format ve şekillerde yenilenerek karşımıza çıkmaktadır.
Ancak 1980 sonrasında hem kayıt tekniklerindeki gelişmeler,
hem de kaset ve CD gibi medyanın daha hızlı üretilebilmesi sayesinde hızlı bir
büyüme içine girmiştir.
Amerikan Kongresinin 1931 yılında görme engellilerin sesli
kitaplar yoluyla eğitilmelerini sağlamak amacıyla başlattığı proje, "Books
for the Adult Blind Project" adıyla çalışmaya başlamıştır. 1932 ve
sonrasında başlayan çalışmalar yıllar içerisinde çok büyük bir sesli
kütüphanenin oluşmasını sağlamıştır.
1992 de Amerikan Milli Kütüphanesi (National Library Service
– NLS) hemen hemen tamamı profesyoneller tarafından seslendirilmiş olan ve
sayıları milyonu bulan sesli kütüphanesini dijital olarak da hizmete sunmuştur.
Ticari bir sektör olabilecek gelişmeler 1980 sonrasında ivme
kazanmış ve dünyadaki büyük yayıncılar kendi bünyelerinde sesli kitaplar
yapmayı ve yayınlamayı hızlandırmışlardır. Bugün BBC, Penguin, Random House,
Harper gibi dünyaca ünlü pek çok yayıncının aynı zamanda sesli kitap üniteleri
de yayınlarına devam etmektedir.
İnternetin yayılması ve hızındaki artış ile birlikte sadece
taşınabilir CD vb. medya değil, indirilebilir şekildeki bir medya da
oluşmuştur. Bugün, dünyanın en büyük internet kitapçısı olan Amazon’un bir
iştiraki olarak kurulmuş olan dijital sesli kitap sitesi “Audible” sadece
İngilizce olarak yaklaşık 100.000 sesli kitap ile hizmet vermektedir. Audible
Fransa ve Almanya sitelerinde ise yaklaşık 50’şer bin kitap Fransızca ve
Almanca olarak satıştadır.
Ülkemize gelince; ciddi olarak yapılan ilk çalışmalar TRT
bünyesindeki “Bir Roman, Bir Hikaye” radyo programı için yapılan kayıtlar ile
Milli Kütüphane bünyesinde yapılan çalışmalardır. Buna Altı Nokta Derneği,
Türgök (İzmir), Boğaziçi Üniversitesi (Getem), Beyazıt Kütüphanesi ve bazı
belediyeler bünyesinde yapılan çalışmalar da eklenmiştir. Tüm bu çalışmalar
sadece görme engelliler için ve genel olarak gönüllüler ve amatörlerce yapılan
çalışmalardır. Bu kayıtlar ticari bir kaygı taşımadığı gibi, zaten hukuken
ticarete konu edilmesi de mümkün değildir.
Sesle Kitap ise sadece görme engelliler için değil, herkes
için sesli kitaplar yayınlamayı iş edinmiştir. Kitapların tamamı
profesyonellerce ve kendi profesyonel kayıt stüdyolarında yapılmakta, her türlü
yasal gerekleri yerine getirilmektedir.
Şunu unutmamalıdır ki, Sesle Kitap kesinlikle okumanın bir
alternatifi değildir. Sadece zaten okuyamadığımız zamanları daha değerli kılar.
Çocuklarımız açısından ise, doğru Türkçeyi dinleyerek hem
doğru konuşmayı hem de dinlemeyi öğrenmek gibi çok değerli iki konunun
gelişmesine katkı sağlamaktadır.
Kaynakça:
http://en.wikipedia.org/wiki/Audiobook
http://audiobookquest.com/article1.html
http://www.bbcaudiobooks.com/libraries/
http://www.naxosaudiobooks.com/
http://www.harpercollins.com/imprints/index.aspx?imprintid=517989
http://www.emusic.com/audiobooks/index.html