Vatan Şairi' Namık Kemal'in en sevilen kitaplarından biridir Cezmi. Aynı zamanda ilk tarihi roman olma özelliğini taşır. Cezmi usta bir binici ve aynı zamanda usta bir şairdir. Osmanlı ile İran arasındaki savaşa gönüllü katılır ve burada Kırım'lı Adil Giray ile tanışır. Savaşta Osmanlı orduları üstün gelmektedir fakat Adil Giray ile kardeşi Gazi Giray Tebriz'de esir düşer. Şahın karısı ve kız kardeşi Adil Giray'a aşıktır ve işler karışır.